Sanaa huko Mogadishu yafufuka kadri usalama unavyoimarika

Kutoka kuondolewa kwa al-Shabaab jijini Mogadishu mwezi Agosti 2011, shughuli ambazo zilikuwa zimepigwa marufuku, kama vile sanaa na michezo, zimerejea katika jiji hilo.

   

 Wasanii baadaye wanahisi kuweza kujieleza wenyewe katika mji mkuu wa Somalia, baada ya wengi kulazimishwa chini kwa chini wakati wa vita vya wenyewe kwa wenyewe. [AFPTV Report] Play Video

• Studio ya sanaa za Shik Shik inayomilikiwa kwa pamoja na Mohamed Hussein Sidow inamfundisha kijana mdogo kupaka rangi. Kadri usalama unavyoimarika nchini Somalia, Sidow asema sanaa imeanza kustawi tena. [Ali Adam/Sabahi]
  
  
• Sanaa za Shik Shik zimekuwa kwenye biashara kutoka mwaka 1960, zikidumisha changamoto iliyotolewa na Umoja wa Mahakama za Kiislamu na al-Shabaab. Wamiliki wa duka hilo kwa sasa wanapanga kupanua kwenda kwenye eneo la tatu. [Ali Adam/Sabahi]
  

Makala zinazohusiana

• Wasanii wa Somalia warejea Mogadishu baada ya kutokuwepo kwa muda mrefu.
• Wasanii wa Somalia wajitayarisha kwa kutawazwa kwa rais
• Tasnia ya sanaa Somalia yahitaji msaada mkubwa
• Jumuiya ya Kimataifa yaelenga usalama wa Somalia

Sanaa za Shik Shik, mojawapo ya studio kubwa za sanaa jijini Mogadishu, ilifungwa wakati wa utawala wa Umoja wa Mahakama za Kiislamu na al-Shabaab, lakini sasa zimeanza kuhuisha maisha, ishara ya urejeshaji wa utamaduni kadri usalama katika jiji hilo unavyoimarika.
Ilianzishwa na baba yao mwaka 1960, studio hiyo ya sanaa kwa sasa inamilikiwa na vijana wa kiume watano ambao wanatengeneza aina tofauti za sanaa. Ambayo iko katika njia panda yenye msongamano wa watu katika mtaa wa Kilometa 4 ya wilaya ya Hodan ya Mogadishu, duka hili pia huwapa mafunzo watu katika sanaa na usanifu.
Sabahi walikaa na mmliliki mshiriki Mohamed Hussein Sidow kujadili utamaduni wa Somalia na jinsi ya kuboresha hali ya usalama inavyodhuru matukio ya sanaa huko Somalia.
Sabahi: Je, kwa vipi sanaa na kazi za mikono zinavyochangia katika utamaduni na historia ya Somalia?
Mohamed Hussein Sidow: Sanaa na kazi za mikono ni vitu viwili muhimu zaidi katika historia na utamaduni kwa sababu kama vitu hivi viwili vitaendelea, utamaduni pia utaongezeka. Sanaa itakufundisheni kile ambacho watu wa kale walifanya au kutumia.
Sanaa tunayofanya imetokana na utamaduni. Bibi yangu mzaa baba Fadumo Abdo Salah alikuwa msanii na alimfundisha baba yangu. Bibi yangu alitengeneza sanaa mbalimbali, kama vile nguo zetu za kuvaa tulipokuwa wadogo. Alitengeneza masweta na kofia zetu kwa mkono. Ninaweza kusema tulirithi sanaa hiyo kutoka kwa bibi yetu Fadumo.
Sabahi: Lini ulipoendelea na biashara ya baba yako?
Sidow: Baba yangu aliondoka Mogadishu katikati ya mwaka 2006. Kimsingi tuliendelea na biashara kabla ya hapo, kwani baba yetu alikuwa mzee, lakini alikuwa bado anasimamia kazi hiyo.
Sabahi: Tofauti na Sanaa za Shik Shik, kuna studio za sanaa nyingine huko Somalia?
Sidow: Ndiyo, kuna studio za sanaa nyingine huko Mogadishu zinazomilikiwa na watu waliofundishwa na baba yangu. Ninaamini kwamba sanaa nchini Somalia itaongezeka kama kutakuwa na amani. Kila kitu kinategemea amani na kutakuwa hakuna sanaa bila kuwa na amani.
Sabahi: Je, uagizaji mkubwa zaidi za sanaa yenu zinatoka wapi?
Sidow: Uagizaji wetu mkubwa unatoka kwa wafanyabiashara mbalimbali na mashirika yanayopenda picha zilizochorwa kwa mkono. Tunapata pia oda kutoka kwa wafanyabiashara wa Somalia wanaorejea kutoka Uingereza, Uholanzi, Sweden na nchi nyingine zenye watu wengi wa Somalia. Wanatoa oda za bidhaa za ubunifu wa kimila na za kiutamaduni.
Pia tunabuni alama za madukani na fulana za michezo, kofia na nguo zilizochapishwa pamoja na bendera yetu zinazoweza kuvaliwa na wote wanaume na wanawake. Tunatengeneza pia picha za ubunifu wa kimila na kiutamaduni za watu wetu kama vile silaha (mikuki, ngao na mishale), mavazi ya kimilana vitu vingine walivyovitumia, pamoja na aina nyingi za wanyama.
Sabahi: Mnapanga kupanua Sanaa za Shik Shik huko mbele?
Sidow: Kwa sasa tunaendesha studio mbili mjini Mogadishu, na tunataka kufungua ya tatu mwanzoni mwa mwaka 2013. Pia tunataka kuimarisha sanaa yetu na kutengeneza vitabu vyenye mambo ya utamaduni wa Somalia ili kizazi kijacho kiwe na sehemu ya kujifunza kuhusu mila zao.
Sabahi: Kulitokea nini kwa duka baada ya serikali kuu ya Somalia kusambaratika mwaka 1991?
Sidow: Lilipitia nyakati ngumu sana, na kila mmoja anaweza kufahamu matatizo ambayo yanaweza kumkabili mtu ambaye amekuwa akifanyakazi katikati ya vurugu mjini Mogadishu bila ya kwenda popote pengine hata kwa siku moja, Wakati ule, duka halikuwa kama lilivyo sasa; lilikuwa dogo sana.
Nyakati nyingine tulilazimika kuchora picha nyumbani ambapo tulikuwa hauwezi kuja dukani kutokana na mizozo. Hakukuwepo na wakati ambapo tulisitisha kutengeneza sanaa, Tulilifanyia kazi kila tatizo na hali na baba yangu hakuwahi kufanya kitu kingine chochote isipokuwa sanaa. Hicho ndicho alichokijua na aliking'ang'ania.
Sabahi: Tuambie kuhusu nyakati ngumu ulizowahi kukutana nazo.
Sidow: Kila hali ina taathira zake, lakini mbaya zaidi ilikuwa mwaka 2006 wakati Mahakama za Kiislamu zilipokuwa zinatawala sehemu nyingi za nchi, ikiwemo Mogadishu. Wakati ule, walitulazimisha kuifunga Studio ya sanaa ya Shik Shik, na walituambia kuwa picha tulizokuwa tunatengeneza zilikuwa dhambi inayokatazwa katika Uislamu.
Sabahi: Mlifanya nini?
Sidow: Wakati ninaposema kuwa Studio ya Sanaa ya Shik Shik ilifungwa, haimaanishi kuwa milango ya studio ilikuwa imefungwa kabisa. Tulipigwa marufuku tusichore chochote na badala yake ikawa tunachora mabango ya matangazo na matangazo ya maduka.
Sabahi: Lini mliendelea tena na uchoraji?
Sidow: Tuliendelea na ubunifu wetu wa sanaa wa kawaida mwanzoni mwa mwaka 2007 wakati Muungano wa Mahakama za Kiislamu zilipoondoshwa na majeshi ya Ethiopia na mfiko wa vikosi vya serikali ya mpito.
Sabahi: Kitu gani kiliwafanya mbaki nchini wakati wa vita?
Sidow: Mwenyezi Mungu ndiye anayeamua nani aondoke, na baba yetu alikuwa sababu yetu ya kubaki nchini. Alituhamasisha kuendelea na sanaa yetu na tubakie nchini mwetu.
Vijana wa Somalia wamekumbana na matatizo mengi wakati walipokuwa wanajaribu kwenda nje. Wanapotea baharini kila siku. Kwa kufikiria hilo akilini kwetu, ungekuwa upuuzi kwetu kujipeleka kwenye matatizo yote hayo.
Sabahi: Unaionaje hali ya sasa ya Mogadishu?
Sidow: Hali ya Mogadishu inaimarika siku baada ya siku. Kwa kweli tunafuraha sana na serikali mpya na tunatumai kuwa itaweza kufanya mengi kuhusu hali ya usalama na kurejesha huduma za jumla za raia.